Cáo buộc gian lận khiến Thống đốc Fed bị ông Trump yêu cầu từ chức

Thống đốc Fed Lisa Cook bị cáo buộc khai gian tình trạng bất động sản thế chấp để được vay với lãi suất thấp hơn, khiến ông Trump nổi giận yêu cầu bà từ chức.

Tổng thống Donald Trump hôm 20/8 công khai kêu gọi Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Lisa Cook từ chức sau khi giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang Mỹ (FHFA) Bill Pulte kêu gọi Bộ Tư pháp điều tra bà với cáo buộc gian lận thế chấp.

Bà Lisa Cook trong một phiên điều trần trước Thượng viện ở Washington hồi năm 2022. Ảnh: Reuters

Trong một bài đăng trên mạng xã hội, ông Pulte nói rằng bà Cook năm 2021 đã vay thế chấp để mua căn nhà ở Ann Arbor, Michigan, khai rằng đây là nơi thường trú của bà. Tuy nhiên, hai tuần sau, bà cũng vay thế chấp mua một căn chung cư ở Atlanta, bang Georgia với lời khai tương tự.

Đáp lại yêu cầu từ Tổng thống, Thống đốc Fed khẳng định bà không có ý định từ chức chỉ vì "những câu hỏi được đặt ra trên mạng xã hội".

Bộ Tư pháp đang điều tra các cáo buộc tương tự đối với hai nghị sĩ đảng Dân chủ là Tổng chưởng lý New York Letitia James và thượng nghị sĩ California Adam Schiff, những người chỉ trích Tổng thống Trump gay gắt nhất.

Người phát ngôn của Ban Thống đốc Fed chưa đưa ra bình luận. Luật sư đại diện cho nghị sĩ Schiff mô tả các cáo buộc là "hoàn toàn sai sự thật", trong khi người phát ngôn của Tổng chưởng lý James gọi chúng là bằng chứng về việc "vũ khí hóa hệ thống tư pháp".

Các cáo buộc đều xoay quanh hành vi "gian lận thế chấp cư trú", hành động khi người đi vay nói với ngân hàng rằng họ dự định vay tiền mua một bất động sản làm nơi ở chính, nhưng thực tế đó lại là ngôi nhà thứ hai hoặc bất động sản đầu tư.

Quảng cáo

Việc làm này bắt nguồn từ thực tế rằng ngân hàng thường đưa ra các điều khoản tốt hơn đối với những khoản vay thế chấp dùng để mua nhà làm nơi ở chính và cho phép khách hàng diện này vay nhiều hơn so với khi mua ngôi nhà thứ hai hoặc bất động sản đầu tư có thể cho thuê lại.

Chẳng hạn, đối với nơi ở chính, khách hàng thường chỉ phải trả trước 3-5% giá trị bất động sản. Nhưng đối với ngôi nhà thứ hai, khoản này thường chiếm 10-20%. Với bất động sản đầu tư, khoản trả trước thường chiếm ít nhất 20%.

Lãi suất thế chấp cho ngôi nhà thứ hai thường cao hơn 0,25% đến 0,50% so với lãi suất cho nơi ở chính, theo Garth Graham, đối tác cấp cao tại công ty tư vấn thế chấp Stratmor Group. Lãi suất thường cao hơn 0,50% đến 0,75% đối với bất động sản đầu tư. Trong một số trường hợp, việc khai báo gian lận cũng có thể giúp giảm hóa đơn thuế bất động sản của chủ sở hữu.

Lãi suất trung bình cho khoản vay thế chấp cố định tiêu chuẩn 30 năm gần đây tại Mỹ là 6,58%.

Graham cho biết trước kia, ngân hàng thường kiểm tra khoảng cách giữa bất động sản với nơi làm việc của khách hàng để xem liệu họ có khả năng sống ở đó hay không. Nhưng hình thức làm việc từ xa ngày càng phổ biến khiến cách kiểm tra như vậy không còn hiệu quả nữa.

Không phải ai sở hữu nhiều khoản thế chấp cho nhà ở chính cũng đều mang ý định lừa dối hệ thống. Nhiều người ban đầu có thể lên kế hoạch sống trong một căn nhà, nhưng cuối cùng lại cho thuê nó vì hoàn cảnh, như thay đổi công việc.

Khi ngân hàng phát hiện dấu hiệu gian lận thế chấp, họ sẽ gửi báo cáo hoạt động đáng ngờ cho Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), đồng thời thông báo sự việc cho cơ quan bảo lãnh khoản thế chấp, như Fannie Mae, Freddie Mac hay Bộ Cựu chiến binh.

"Có những hậu quả rõ ràng đối với hành vi gian lận thế chấp", Ryan Dibble, đồng sáng lập và giám đốc tài chính của Flyhomes, công ty cho vay thế chấp bán buôn, nói.

Các luật sư về thế chấp cho biết khai gian trên đơn xin vay là một tội nghiêm trọng. Nếu bị kết án, người khai gian có thể phải đối mặt án tù lên đến 30 năm và phạt tiền tới một triệu USD. Nếu bên cho vay phát hiện đơn xin thế chấp chứa thông tin sai lệch, họ có thể yêu cầu người vay phải thanh toán lập tức toàn bộ số dư khoản thế chấp.

Năm 2024, FBI tiếp nhận khoảng 3.600 báo cáo về hành vi gian lận thế chấp tiềm tàng từ các bên cho vay. Từ đầu năm nay, khoảng 1.900 trường hợp đã được ghi nhận. Các cuộc điều tra sau đó sẽ được những cơ quan liên quan tiến hành. Dibble cho hay các cơ quan quản lý nhà nước, cùng với FBI và Bộ Tư pháp, cũng tham gia vào quá trình điều tra, truy tố hành vi gian lận.

Nhưng dựa trên dữ liệu gần nhất, chỉ một số rất nhỏ cá nhân đã bị kết án tù hoặc phạt tiền vì gian lận thế chấp. Số vụ vi phạm cũng giảm mạnh theo thời gian. Năm 2024, chỉ có 38 người bị kết án vì tội gian lận thế chấp, theo dữ liệu của giới chức Mỹ, với thời gian ngồi tù trung bình là 18 tháng.

Tỷ lệ người đi vay khai sai tình trạng cư trú đạt đỉnh 6,8% trong thời kỳ bong bóng nhà đất vào năm 2006, sau đó giảm xuống còn từ 2% đến 3% trong giai đoạn sau bong bóng, theo báo cáo từ Ngân hàng Dự trữ Liên bang Philadelphia công bố năm 2023.

Ông Pulte cho hay dựa trên các "hồ sơ trực tuyến", ông cáo buộc bà Cook đã cho thuê căn hộ ở Atlanta vào năm 2022 mà không báo cáo thu nhập từ bất động sản này trong hồ sơ kê khai năm đó.

Trong bản kê khai tài sản được công bố gần đây, bà Cook liệt kê ba khoản vay thế chấp từ năm 2021, với lãi suất 2,5-3,25%. Bà cũng đã kê khai thu nhập từ cho thuê căn nhà ở Ann Arbor trong báo cáo năm 2024 và 2025.

"Tôi sẽ trả lời bất cứ câu hỏi nào về lịch sử tài chính của mình một cách nghiêm túc, với tư cách là một thành viên Fed. Tôi đang thu thập mọi thông tin chính xác để trả lời bất cứ câu hỏi nào bằng sự thật", bà Cook nhấn mạnh.

Vũ Hoàng (Theo WSJ, Market Watch, AP), VNEXPRESS