Trung Quốc đổi lệnh 248 tác động gì đến Việt Nam?

Từ ngày 1/6/2026, Trung Quốc sẽ chính thức áp dụng Nghị định 280 do Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) ban hành, thay thế Lệnh 248 (hiệu lực từ năm 2022).

Đây được coi là bước cải cách lớn trong quản lý an toàn thực phẩm và kiểm dịch nhập khẩu, chuyển từ cơ chế hành chính sang mô hình đánh giá rủi ro linh hoạt, tạo thêm cơ hội xuất khẩu lớn cho nông sản Việt Nam.

Trung Quốc thay đổi quy định về quản lý thực phẩm nhập khẩu

Theo TS. Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, điểm đổi mới quan trọng nhất là bỏ yêu cầu thẩm định tương đương hệ thống an toàn thực phẩm quốc tế, thay vào đó GACC phân loại quản lý theo rủi ro, đánh giá riêng từng nhóm sản phẩm và năng lực kiểm soát của quốc gia xuất khẩu.

Điều này giúp Trung Quốc vẫn duy trì tiêu chuẩn cao nhưng mở rộng “cửa vào” cho các nước đang phát triển như Việt Nam.

Một thay đổi đáng chú ý khác là cơ chế gia hạn tự động. Theo đó, các cơ sở đủ điều kiện sẽ được tự động gia hạn 5 năm mà không cần nộp lại hồ sơ, trừ ba trường hợp bị loại trừ (sản phẩm trong danh mục hạn chế, doanh nghiệp đang khắc phục vi phạm, hoặc khi Trung Quốc tạm ngưng nhập khẩu từ quốc gia đó). Cơ chế này giúp cắt giảm chi phí, thời gian và tăng niềm tin giữa các cơ quan quản lý.

EU tăng cường kiểm soát nông sản từ Việt Nam

14 Tháng Sáu 2024, 15:58

Nghị định cũng đưa ra cơ chế “đăng ký theo danh sách” cho các quốc gia đã ký thỏa thuận hợp tác an toàn thực phẩm với Trung Quốc, cho phép doanh nghiệp trong danh sách được xuất khẩu mà không cần hồ sơ riêng lẻ. Quy định này rút ngắn quá trình xét duyệt và khuyến khích đàm phán công nhận lẫn nhau, nâng cao minh bạch thương mại nông sản.

Ở chiều ngược lại, GACC siết chặt quản lý khi doanh nghiệp thay đổi thông tin quan trọng như địa điểm, người đại diện pháp luật hoặc mã số đăng ký – khi đó mã số xuất khẩu sang Trung Quốc sẽ tự động mất hiệu lực.

Cơ quan này cũng mở rộng phạm vi điều chỉnh so với Lệnh 248, bổ sung hướng dẫn cho kho lạnh, cơ sở bảo quản trung chuyển, sản xuất sơ cấp (rau, quả, ngũ cốc) và doanh nghiệp thương mại điện tử xuyên biên giới, phù hợp với xu hướng số hóa chuỗi cung ứng.

Nghị định 280 có hiệu lực từ 1/6/2026, cho phép các quốc gia đối tác – trong đó có Việt Nam – hơn 6 tháng để rà soát hồ sơ, chuẩn hóa quy trình và điều chỉnh theo yêu cầu mới.

Cơ hội lớn cho Việt Nam

Theo đánh giá của các chuyên gia SPS, đây là cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt, nhất là các đơn vị nông – lâm – thủy sản đã có mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói đạt chuẩn.

Mô hình quản lý dựa trên rủi ro và gia hạn tự động giúp doanh nghiệp tập trung vào chất lượng thay vì thủ tục hành chính.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng cần chủ động cập nhật danh mục sản phẩm của GACC, tuân thủ nghiêm các hướng dẫn kỹ thuật và phối hợp với Văn phòng SPS Việt Nam để tránh bị tạm ngưng mã số khi có thay đổi.

Theo ông Đinh Đức Hiệp, cán bộ Văn phòng SPS Việt Nam, Nghị định 280 đề cao vai trò cơ quan có thẩm quyền của nước xuất khẩu, vừa tăng cường giám sát an toàn thực phẩm, vừa tạo thuận lợi thương mại.

Đây là bước tiến thể chế quan trọng, thể hiện sự hài hòa giữa quy định của Trung Quốc với chuẩn mực quốc tế theo Hiệp định SPS của WTO, góp phần xây dựng hệ thống thương mại nông sản minh bạch, an toàn và bền vững hơn.

Văn phòng SPS Việt Nam hiện là cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Hiệp định RCEP hiện đang phối hợp với các bộ, ngành để triển khai cam kết SPS, cảnh báo sớm và tháo gỡ vướng mắc kỹ thuật trong thương mại nông sản giữa Việt Nam và các đối tác, trong đó Trung Quốc là thị trường trọng điểm.

THEO SPUTNIK