GIÁO TRÌNH: KĨ THUẬT CHĂN NUÔI LỢN (BÀI 3)
- OFREZH EDITOR
- 25 thg 7
- 6 phút đọc
(Ban hành kèm theo Quyết định số: 85/QĐ-GDNNTX, ngày 13/3/2024
của Trung tâm GDNN - GDTX huyện Cao Lộc)
BÀI 3. NUÔI LỢN CÁI HẬU BỊ
I. Mục tiêu:
Học xong bài này, học viên có khả năng:
- Mô tả được những kiến thức liên quan đến nuôi lợn cái hậu bị.
- Thực hiện nuôi lợn cái hậu bị đúng kỹ thuật.
- Có ý thức bảo vệ môi trường và sức khoẻ cộng đồng.
II. Nội dung:
1. Mở đầu
- Lợn cái hậu bị là lợn cái từ sau khi cai sữa được chọn để làm cái giống, nuôi cho đến khi phối giống lần đầu.
- Chọn lợn cái hậu bị là một trong những bước quan trọng để nâng cao năng suất sinh sản của đàn lợn nái. Con giống tốt thì mới có năng suất cao, vì vậy việc chọn cái hậu bị tiến hành từ lúc cai sữa lợn và qua từng giai đoạn (mỗi 30 ngày) sẽ tiếp tục chọn cho đến khi phối giống.
2. Nuôi dưỡng, chăm sóc
2.1. Chọn lọc
- Chọn lợn cái hậu bị thông qua việc kiểm tra cá thể lợn cái hậu bị. việc kiểm tra được thực hiện trong giai đoạn từ 3 đến 8 tháng tuổi (lợn nội) và 10 tháng tuổi (lợn ngoại)
- Con cái trước khi đưa vào kiểm tra phải có lý lịch rõ ràng, bố mẹ phải có thành tích sinh sản cao (số con/lứa, trọng lượng cai sữa, số con caisữa,…)
2.2. Nuôi dưỡng
- Nuôi dưỡng lợn cái hậu bị sao cho khi đến tuổi phối giống trọng lượng phải đạt yêu cầu. Lợn quá gầy, quá béo đều dẫn đến sức sinh sản kém, lợn quá béo sẽ khó động dục. Vì vậy khẩu phần ăn cho lợn cần phù hợp theo từng tháng tuổi.
- Trước khi phối 10 - 14 ngày tăng lượng thức ăn lên khoảng 2,7 – 3,0 kg/con/ngày để tăng số trứng rụng.
- Giai đoạn từ 15 – 60 kg sử dụng khẩu phần thức ăn hỗn hợp chứa 18% protein thô và năng lượng (ME) là 3000 Kcal/kg thức ăn.
- Giai đoạn từ 61-70kg sử dụng khẩu phần thức ăn hỗn hợp chứa 15- 16% protein thô và năng lượng (ME) là 2900-3000 Kcal/kg thức ăn.
- Giai đoạn từ 70kg trở lên, sử dụng khẩu phần thức ăn hỗn hợp chứa 14% protein thô và năng lượng (ME) là 2900 Kcal /kg thức ăn
- Nếu không sử dụng thức ăn hỗn hợp, có thể phối trộn khẩu phần cho lợn nái hậu bị như sau:
Bảng 3.2. Công thức phối trộn khẩu phần thức ăn cho lợn hậu bị từ cai sữa đến 60 kg
Bảng 3.3. Công thức phối trộn khẩu phần thức ăn cho lợn hậu bị từ 60 - 100 kg
2.3. Chăm sóc
- Chuồng nuôi hậu bị có sân chơi hứng được ánh nắng mặt trời buổi sáng, giúp tổng hợp vitamin D chuyển hoá canxi và photpho. Sân chơi giúp lợn vận động cho khung xương vững chắc.
- Vận động: có tác dụng làm cho lợn khoẻ mạnh, nhanh nhẹn, tăng cường trao đổi chất, chân to, cứng cáp, bụng thon, hoạt động tính dục tốt. Cho vận động 1 lần/ngày lúc thời tiết mát mẻ và cho vận động tự do ở sân chơi.
- Tắm chải có tác dụng hạn chế bệnh ngoài da: rận, ghẻ, không bị rụng lông, mốc da, tăng quá trình bài tiết trao đổi chất, tăng tính thèm ăn. Tắm cho lợn 1-2 lần/ngày bằng nước sạch, những ngày rét thì chải khô.
- Xoa luyện bầu vú: thúc đẩy sự phát dục của bầu vú và cơ quan sinh dục, kích thích tuyến yên tiết hormon sinh dục, kích thích lợn nái động dục. Xoa bóp nông và xoa bóp sâu, tiến hành 10 phút/ ngày sau bữa ăn sáng.
- Vệ sinh chuồng trại: Hàng ngày vệ sinh sạch sẽ chuồng nuôi lợn, máng ăn, máng uống, nền chuồng, sân chơi. Tẩy uế chuồng trại 1 lần/tuần, thông cống rãnh thoát nước, rắc vôi bột để diệt vi khuẩn.
2.4. Phối giống
- Xác định thời gian thích hợp để phối cho lợn cái hậu bị rất quan trọng. Phối quá sớm hay quá muộn đều ảnh hưởng đến năng suất sinh sản của lợn cái.
- Tuổi thành thục: là tuổi mà lợn có đầy đủ biểu hiện về động dục, nếu được phối giống thì sẽ thụ thai và đẻ con. Lợn thành thục về tính có biểu hiện:
- Giai đoạn 1: Lợn thay đổi tính tình, kém ăn hoặc bỏ ăn, kêu rít, phá chuồng, âm hộ sưng mọng đỏ tươi, sờ vào lưng chưa chịu đứng im. Lợn nái rạ khi động dục âm hộ có thể không sưng, chỉ có ửng hồng và cũng có nước nhờn trong.
Hình 3.1. Sờ vào lưng lợn chưa chịu đứng im, âm hộ sưng mọng đỏ tươi
- Giai đoạn 2: Lợn mê ì, lấy tay ấn lên lưng, hông lợn đứng yên, âm hộ giảm sưng có nếp nhăn, màu sẫm hay màu mận chín, có nước nhờn chảy dính đục, giai đoạn này phối giống đạt kết quả tốt.
Hình 3.2. Lợn mê ì, lấy tay ấn lên lưng, hông lợn đứng yên, âm hộ giảm sưng
- Giai đoạn 3: Các triệu chứng trên giảm dần. Lợn hết chịu đực, đuôi cụp không cho đực phối và ăn uống trở lại bình thường.
Hình 3.3. Âm hộ dần trở lại trạng thái ban đầu, ấn lên lưng lợn không chịu đứng im
- Thời gian thành thục về tính thường sớm hơn thời gian thành thục về thể vóc. Khi thành thục về tính lần đầu, trọng lượng lợn nhỏ: lợn cái Móng Cái khoảng 45-50kg/con, lợn nội lai khoảng 60 - 65kg/con, lợn ngoại khoảng 80 - 100kg/con. Vì vậy cần bỏ qua 1 - 2 lần động dục đầu, phối ở lần sau khi lợn đã thành thục về thể vóc.
- Thời gian động dục lần đầu thay đổi tuỳ theo giống: các giống lợn lai và lợn ngoại thành thục trễ hơn: lợn lai 100 -120 ngày tuổi, lợn ngoại 200 ngày tuổi, lợn nội 90 ngày tuổi. Trong giai đoạn nuôi hậu bị nếu chăm sóc nuôi dưỡng phù hợp, ít bệnh, lợn tăng trưởng tốt sẽ thành thục sớm hơn.
Thời gian phối giống thích hợp cho lợn cái
- Thời gian phối lần đầu cho lợn cái thích hợp nhất là khi lợn đã thành thục về tính và thể vóc.
- Lợn cái gần đạt đến trọng lượng phối giống, nên di chuyển đến nuôi gần chuồng lợn đực để kích thích lợn động dục.
- Khi lợn cái đạt tuổi và tầm vóc phù hợp, căn cứ vào chu kỳ động dục và thời gian rụng trứng để xác định thời điểm phối giống thích hợp. Thời gian rụng trứng của lợn cái bắt đầu vào 16 giờ sau động dục và có thể kéo dài đến 20 giờ.
- Xác định thời điểm lợn bắt đầu động dục dựa vào những đặc điểm sau:
Khi thấy lợn chịu đứng yên khi ấn tay lên lưng, đuôi cong lên cho phối, âm hộ có nếp nhăn màu sẫm hay màu mận chín, có nước nhờn chảy dính đục là cuối ngày thứ 2 kể từ khi lợn bắt đầu có biểu hiện động dục. Thời điểm lợn có những biểu hiện như trên gọi là thời điểm “lợn mê ì” hay “ lợn chịu đực”.
- Đối với lợn hậu bị: phối lần đầu khi lợn “mê ì” (có những biểu hiện trên) và 12 giờ sau phối lại 1 lần nữa để tăng tỷ lệ đậu thai.
- Đối với lợn nái đã đẻ 1 lứa: phối lần đầu vào lúc sau 12 giờ “ mê ì” và sau đó 12 giờ phối lại 1 lần nữa.
Kỹ thuật phối
- Phối vào buổi sáng sớm, lúc mát mẻ, yên tĩnh, thao tác đúng kỹ thuật (nếu gieo tinh nhân tạo)
- Phối 2 lần để nâng tỷ lệ thụ thai.
- Sau khi phối xong phải ghi chép đầy đủ.
2.5. Kích thích nái động dục
- Khi lợn cái được 5,5 - 6 tháng tuổi, mỗi ngày cho lợn đực giống đi qua khu chuồng lợn cái hậu bị 2 lần, 10 – 15 phút/ lần
Bình luận